Copyright © 2017 H. Swart - http://www.koosswart.com
Pagina 6 van 37
Buitenverblijven in H-S
Foto's en verhalen uit "Het Nieuwsblad" van 1959 & 1960
[In de volksmond "Het Bokkeblad"]
„WOELWIJK” TE KLEINEMEER (6)
Het einde
Het voormalige hoveniershuis.
Na de dood van zijn zoon Justus bleef Andreas Conring eenzaam achter. Zijn dochter Louise was inmiddels gehuwd met de raadsheer Herman Wolthers, telg uit een Gro-nings burgemeestersgeslacht. Op 20 mei 1754 „des nademiddags omtrent 2 uuren” overleed hij „aan de waterzugt, waarbij kwam het koude vuur in de beenen”. Aldus luidt de aantekening van zijn schoonzoon, bijge-houden in diens „pro memoria”. „Woelwijk” ging toen over op Louise Conring. Uit haar huwelijk met Herman Wolthers sproten vier dochters en drie zoons. Van een van hen tekent Herman Wolthers in zijn „memoria” aan: „den 13 juni 1753 zijnde Dingsdag na Pinksteren is mijn zeer geliefden zoon Wolter nadat 12 dagen zeer zwaar in de hinder pokken gelegen hadde door den doot van ons gerukt, tot onse unterste smerte, des morgens omtrent half zeven, op mijn schoonvaders buitenplaats Woelwijk genaamt, en is Vrijdag daar aanvolgende in Sappemeerster kerk be- graven”. Een van de dochters, Adelgunda Christina Wolthers, werd later burchtvrouwe van Slochteren. Zij huwde Jan Nannings van der Hoop, burgemeester van Arnhem. Na diens overlijden hertrouwde zij Hendrik de Sandra Veldtman, die in 1781, door koop van de familie Piccardt, eigenaar werd van de Fraeylemaborg.
In tegenstelling met zijn schoonvader Conring was Herman Wolthers de Oranjes zeer goed gezind. Het viel hem dan ook niet moeilijk „de stoel van Eere”, door zijn voorvaderen in vier of vijf geslachten bezeten, „teffens te beklimmen”. Met zijn benoeming tot raadsheer der stad zette hij een eervolle traditie voort. Vooral toen hij de Oranjes verzekerde hun regeringssysteem te zullen schragen en „inviolabel te wesen toege-daan”. Toen Louise Coming echter lijdende werd aan „een lange uitteerende ziekte”, besloot Wolthers „Woelwijk” van de hand te doen. Voor 8000 Caroli guldens werd in 1762 eigenaar Hermannus Hensuma. Een deel van de inboedel ging mede over. Kostbaar behang van goudleer, vergulde spiegels en stoelen overtrokken met
blauw damast benevens de inventaris van de biljard- en de „oranje” kamer.
De nieuwe eigenaar was in Groningen gebo- ren en trad als vaandrig in dienst van de Westindische Compagnie. Hij werd gestatio- neerd op Curagao, waar hij in 1756 in het huwelijk trad met Paulina Ellis. Zijn vrouw stamde uit een rijke plantersfamilie.
Het echtpaar vestigde zich nu op „Woelwijk”, doch bleef er maar kort. Hensuma werd reeds in 1765 benoemd tot secretaris van Mijdrecht. „Woelwijk” werd toen het eigendom van Willem Winthorn en diens vrouw Catharina Kruijf. Ook zij hebben het huis slechts kort bewoond. Reeds op 5 februari 1770 ging het landgoed voor 6700 Car. guldens over op mr. Cornelis Star Lichtenvoort.
Deze was juist uit Curagao gerepatrieerd en had zijn intrek genomen bij zijn vader kolo- nel Wilhelmus Lichtenvoort op de buiten- plaats „Welgelegen” te Kleinemeer. Het bezit van twee buitenplaatsen achtte hij blijkbaar een overbodige luxe en zo viel „Woelwijk” aan de slopershamer ten offer. Er vonden grote houtveilingen plaats o.a. van 500 eiken- bomen, de vijvers werden gedempt en de tinnen gerooid. De afbraak van het huis bracht nog 1043 Car. guldens op. Vermoede- lijk zijn de stenen ten dele gebruikt voor de achterbouw, waarmede „Welgelegen” in deze jaren is vergroot. Slechts de brede binnen- gracht langs de voormalige appelhof, het hoveniershuis en het koetshuis, thans ver- bouwd tot enkele woningen, vormen de schamele resten van het eens zo fraaie land- goed.
Vaak zal dr. Heerkens vanuit het venster van het buitentje, dat hij in 1769 aan de Kalkwijk had gebouwd, hebben gestaard naar de lege plek, waar eens „Woelwijk” stond; peinzend over de tijd, toen zijn jeugdvriend Justus Conring er verbleef. En hoe goed verstaan wij de klacht van diens geliefde Clara Fcyona, uit het verre Heemse: zo vlugt alles hier voorbij gelijk op arendsvlerken.
Mr. G. N. Schutter.
