Copyright © 2017 H. Swart - http://www.koosswart.com

Zoals het vroeger was....

Foto's en verhalen uit "Het Nieuwsblad" van 1959 & 1960

[In de volksmond "Het Bokkeblad"]

Pagina 12 van 26

Met bovenstaande foto zitten we aan de zuidkant van het oude Winschoterdiep en omdat het in Sappemeer is, dus aan de Zuiderstraat. We willen de onbekenden niet langer in het ongewisse laten en er gelijk bij zeggen, dat het de molen van Dal- linga is. Daar gaat deze foto tenslotte in hoofd- zaak om. Zoals men uit de entourage al kan op- maken, is het een houtzaagmolen. Daar werd het spreekwoord .,Van dik hout zaagt men planken” in praktijk gebracht. Dat dikke hout kan men rechts van de foto nog voor het huis in de vorm van boomstammen zien liggen.

Het was een houtzaagmolen en begrijpelijk is die niet de laatste jaren gebouwd. Vroeger werd er veel met windkracht gewerkt, toen kwam de stoom en weer later werd op de kracht van electriciteit gewerkt. Die evoluties heeft de molen dus ook doorgemaakt. Het werden dode wieken en ook de molen heeft het niet uitgehouden.

Met de houthandel is het iets anders geweest. Zo- als we reeds zeiden, was het de molen van Dal- linga. Zo stond zij bekend. Op deze foto staat zelfs de heer Dallinga nog afgebeeld, maar het is zo klein, dat men hem onmogelijk zal herkennen, ook al heeft men vroeger veel met hem te maken gehad.

Toch willen we wel even laten weten waar hij staaf. Het wordt in ieder geval geen zoekplaatje. Dallinga staat dan op de stelling, ongeveer boven de punt van het dak van de loods, waar mee de molen een geheel vormt. Nu zijn molen en hout- handel verdwenen. Na Dallinga werd het hout- handel Dekker, die in 1956 werd opgeheven.

Dat was dus de gang van de houthandel, met wind begonnen, met electrieiteit geëindigd. De molen is verdwenen, nu is er een ander bedrijf, dat zich met bouwen bezig houdt. Voor de bouwerij hebben vroeger ook de planken gediend, die in de molen werden gezaagd. Achter de molen was een kolk. waarin de bomen terecht kwamen. Dat is nu eenmaal nodig om uit bomen planken te kunnen vervaardigen. Wanneer het hout de nodige tijd in de kolk had gelegen, werden de balken van achteren in de molen getrokken en daar werden er planken van gezaagd, die in de aangebouwde loods terecht kwamen. Vanwege de lengte van het materiaal, had men dus bij een houtzaagmolen een aan- en afvoerkanaal, die een geheel uit- maakten.

Voor de molen ziet men de planken liggen en het is niet onmogelijk, dat de houten walbeschoeiing gemaakt is van planken uit de molen van Dal- linga. Die walbeschoeiingen waren niet overal en dit is waarschijnlijk wel een particulier gedeelte. Het materiaal had men in ieder geval bij de hand. Het huis op de voorgrond, rechts van de foto heeft

het nog het langst uitgehouden. Het behoorde eigenlijk ook bij de houthandel. Er woonde name- lijk personeel van de molen in en later van de houthandel, die dan in 1942 door Dekker werd overgenomen.

In dat huis hebben Postema en Riks gewoond. Zij woonden er vrijwel tot op het laatst toe. Aan de oostkant was nog een zijkamer, wellicht het uit- springende gedeelte van het huis. dat op de foto zichtbaar is en daarin woonde de heer Leutscher. Eerst vorig jaar werd dit huis afgebroken en deze personen zouden ons wellicht heel wat over de molen, de houthandel en andere dingen uit de om- geving kunnen vertellen. Op de foto ziet men rechts van het huis nog een gedeelte van een an- der. Het ligt ten dele achter de boomstam en het is vermoedelijk de groentenwinkel, die daar is ge-weest en opgebrand. Het wordt daar tijdelijk een kale plek.

Zoals men dezer dagen kan waarnemen, gaat er weer een oud huisje verdwijnen. Het konijn heeft waarschijnlijk naar een andere woning moeten uitzien. Het bedoelde huis staat naast het Bonte- huis. Er hebben hier wel veranderingen plaats ge-vonden en naar we aannemen, zal het in de toe-komst daar heel anders gaan uitzien. Het is moei-lijk aan te nemen, dat er een kale plek zal blijven. Ook de houten walbeschoeiing is verdwenen en mogelijk zal er mettertijd helemaal geen wal meer nodig zijn, wanneer de demping van het diep zover gevorderd is. Hoe ver die toekomst verwij--derd is, valt moeilijk te zeggen.

Met deze molen en zijn omgeving hebben we weer een der plekjes van .,Zoals het vroeger was....” belicht. Mogelijk komen hier weer reacties op, want we krijgen herhaaldelijk aanvullingen of verbeteringen op het bij deze foto's vermelde. We zullen dat nog in een der volgende bladen in een apart artikeltje vermelden. Alleen van de foto van het gemeentehuis, die we vorige week afdrukten, willen we nog dit zeggen.

Van het naast de tuin gelegen gedeelte, dat niet op de foto was te zien, schreven we over het huis van De Boer. Daar is later niet Hoepman geko- men, zoals werd aangenomen, maar modehuis Go-rens. We komen op dit gedeelte van de Hoofd- straat later nog wel terug, omdat we er een mooie overzichtsfoto van hebben.

Volgende week nemen we de trouwe lezers weer mee naar een ander plekje. We hopen te gelegener tijd ook eens buiten het centrum van Hoogezand— Sappemeer te stappen. Het materiaal daarover is echter bij ons niet zo talrijk aanwezig, althans niet de veranderingen, die er ongetwijfeld ook plaats gehad zullen hebben.